Các phương châm hội thoại là gì? Có bao nhiêu phương châm hội thoại 

Các phương châm hội thoại là gì? Là những quy tắc mà người tham gia hội thoại phải tuân theo để giao tiếp thành công. Để giao tiếp tốt, bạn cần nắm vững những châm ngôn hội thoại. Tuy nhiên, cần vận dụng các phương châm hội thoại một cách hợp lý và linh hoạt dựa trên tình huống giao tiếp cụ thể. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kĩ hơn về các phương châm hội thoại trong bài viết sau đây nhé. 

Các phương châm hội thoại là gì

– Phương châm hội thoại thuộc các môn học chuyên nghiên cứu nội dung lời nói trong mối quan hệ với ngữ cảnh và tình huống giao tiếp. Người nói phải tuân thủ các quy tắc khi giao tiếp. Các quy tắc này được thể hiện thông qua các phương châm đối thoại sau: 

• Trong giao tiếp ta cần nói có nội dung. Nội dung lời nói phải đáp ứng yêu cầu giao tiếp, không thiếu hoặc thừa (phương châm về lượng).  
• Không nói bất cứ điều gì trong giao tiếp mà bạn không tin là đúng hoặc bạn không có bằng chứng xác thực (phương châm về chất).

– Nghĩa chung, phương châm sẽ bao gồm có 2 từ tố “phương pháp” và “châm ngôn” ghép lại. Phương châm chính là châm ngôn nói đến phương pháp, tư tưởng, hoặc ngôn ngữ, hành động của con người.

– Phương châm hội thoại chính là phương pháp và cách thức mà chúng ta cần biết đến để điều khiển tư tưởng, ngôn ngữ khi giao tiếp.

Có bao nhiêu phương châm hội thoại 

Các phương châm hội thoại được chia làm 5 loại, bao gồm

Phương châm về chất

Chất ở đây là chất lượng của nội dung, bằng chứng, sự thật và sự hiểu biết của người nói về các chủ đề được đề cập trong cuộc trò chuyện. Một số điểm cần lưu ý: 

• Trước khi bạn nói hoặc bình luận về bất cứ điều gì, bạn cần biết chính xác những gì bạn muốn nói và xác minh kết quả ở một nguồn đáng tin cậy.
• Đừng nói nếu những gì bạn không biết là sự thật. Không có cơ sở để xác nhận thông tin trên.
• Nó được dùng để chỉ trích những người khoe khoang và khoác lác.
• Thông tin mà bạn muốn người khác tin là đúng phải có bằng chứng cụ thể.

Ví dụ 

A: Ngày mai có chắc lớp mình sẽ đi học không B,C?

B: Chắc chứ, mình có giữ thông báo của thầy này. (tuân thủ phương châm về chất)

C: Có đi học đó. (vi phạm phương châm về chất)

Xem thêm những câu tiếng Anh thông dụng để đối chiếu với phương châm hội thoại tiếng Việt

Phương châm về lượng

Khi giao tiếp, bạn cần nói đúng nội dung cần nói. Nội dung bạn nói phải đáp ứng yêu cầu giao tiếp không thừa, không thiếu. Phương châm về lượng trong giao tiếp là để người giao tiếp cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về những câu hỏi mà người khác muốn biết câu trả lời.

Ví dụ:

A: Cậu có thấy cái váy đó đẹp không?

B: Sau 5 năm biết về thời trang và nhìn thấy nhiều chiếc váy khác thì tớ thấy cái váy đó không đẹp. (vi phạm phương châm về lượng)

C: Có, tớ thấy khá đẹp. (tuân thủ phương châm về lượng)

Phương châm quan hệ

Khi giao tiếp, bạn cần nói đúng chủ đề giao tiếp và nắm chắc chủ đề giao tiếp. Những người tham gia giao tiếp nên cẩn thận nói thẳng vào trọng tâm của chủ đề giao tiếp, xác định những gì mình muốn nói và đúng trọng tâm giao tiếp.

Ví dụ:

A: Hôm nay bạn ăn sáng món gì vậy?

B: Món đó không ngon (vi phạm phương châm quan hệ)

C: Bánh mì chả lụa (tuân thủ phương châm quan hệ) 

Xem lại quan hệ từ là gì

Phương châm cách thức

Trong giao tiếp bạn cần chú ý nói rõ ràng, mạch lạc, ngắn gọn, tránh nói mơ hồ, nội dung không gắn kết và logic.

Ví dụ

A: Hai em đã làm xong bài tập cô giao chưa?

B: Rồi ạ! (tuân thủ phương châm quan hệ)

C: Bài khó quá cô ơi! (vi phạm phương châm quan hệ)

Phương châm lịch sự

Khi giao tiếp cần khéo léo, tôn trọng người khác. Mỗi người trong cuộc trò chuyện đều có quan hệ với nhau hoặc chênh lệch tuổi tác, chức vụ và địa vị khác nhau. Vì vậy, chúng ta cần giao tiếp lịch sự, tế nhị và tôn trọng mọi người trong cuộc trò chuyện. Lời nói lịch sự không chỉ giúp giao tiếp hiệu quả  mà còn đánh giá và phản ánh nhân cách của chúng ta. 

Ví dụ:

A: Hôm nay làm việc có vất vả không cháu?

B: Dạ có ạ. ( Tuân thủ phương châm lịch sự) 

Ví dụ:

Một người hàng xóm sang hỏi thăm mẹ tôi:

– Cháu nhà chị đã đỡ bệnh chưa? Nghe chị Hai bảo cháu bị bệnh nặng lắm nên tôi sang thăm.

– Cảm ơn bác, cháu nó đã đỡ nhiều rồi nhưng vẫn chưa khỏi hẳn. Tôi cảm ơn bác đã sang đây thăm cháu nó.

=> Thể hiện lịch sự trong cuộc hội thoại.

Tham khảo những tài liệu văn học hay của AMA

Đặc điểm của phương châm hội thoại

Để giao tiếp và thuyết phục người khác nghe theo chủ đề mình muốn thực hiện, cần chú ý một số đặc điểm sau:

• Tính tham khảo: thông tin tham khảo bạn nói phải được chọn lọc, khái quát và nói trọng tâm về vấn đề đó. Không nên liệt kê toàn bộ những thông tin.
• Tính thời sự: bạn cần cho họ thấy được hiện trạng, vấn đề được đặt ra là rất quan trọng, cấp thiết và cần được thực hiện ngay lập tức.
• Tính phản biện: sẽ có những lúc có ý kiến đồng tình hay phản bác về một vấn đề. Nhưng phải biết cách chứng minh cho người phản bác mình hiểu ý kiến đó không đúng.
• Tính đề xuất: cần đưa ra những đề xuất, giải pháp và các phương pháp để ta giải quyết vấn đề đặt ra trước đó. Thường có dẫn chứng cụ thể để thuyết phục người nghe.

Bạn có thể tham khảo thêm những câu giao tiếp tiếng Anh thông dụng

Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại

Trong giao tiếp chúng ta có những lúc chúng ta vô tình sử dụng những từ ngữ, câu nói không tuân theo các phương châm hội thoại. Các lỗi có thể xảy ra và ta cần tránh là:

• Giao tiếp thiếu văn hóa, vụng về: chúng ta đôi khi sẽ nói mà không suy nghĩ trước, khi đó ta vô tình nói những câu không được tế nhị.
• Khi nói, giao tiếp ta phải chú trọng cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn. Khi có rất nhiều người cùng hỏi thì chúng ta nên ưu tiên trả lời cho câu hỏi quan trọng nhất.
• Người nói gây sự chú ý để mọi người đang nghe hiểu câu nói theo hàm ý nào đó.

Sau bài viết trên đây của AMA, rất mong rằng các bạn hiểu biết hơn về các phương châm hội thoại. Vận dụng thành công các phương châm trong giao tiếp sẽ giúp các bạn nâng cao được khả năng giao tiếp và dễ được mọi người yêu mến hơn.